ЭАЖММынын билим берүү программасы 12 жылдык базалык билимге ээ болгон чет мамлекеттердин жарандары үчүн, башкача айтканда, эки жыл адистештирилген колледжде мамлекеттик билим берүү стандартынын биомедициналык циклине кирген айрым сабактарды (физика, химия, биология) окуган абитуриенттер үчүн иштелип чыккан. Ошентип, ЭАЖММынын билим берүү программасынын курулушу билим берүүнүн үзгүлтүксүздүгүнүн принциптерине ылайык жана билимдин мурунку деңгээлин эске алуу менен курулган.
Программанын максаты - мамлекеттик билим берүү стандартынын талаптарына ылайык окутуунун ушул чөйрөсүндө "Дарылоо иши" адистигинин студенттеринде кесиптик жана инсандык сапаттарды өркүндөтүү, жалпы маданий (универсалдуу, жалпы илимий, коомдук жана жеке) жана кесиптик компетенттүүлүктү калыптандыруу.
Билим берүү программасы төмөнкү билим берүү милдеттерин жөнгө салат:
1. Салттуу жалпы адамзаттык жана маданий-адептик баалуулуктарды, кесиптик жана этикалык жоопкерчиликти, сынчыл ой жүгүртүү, өзүн-өзү уюштуруу жана өзүн-өзү тарбиялоо көндүмдөрүн калыптандыруу.
2. Бүтүрүүчүгө профилактикалык дарылоо жана медициналык жардам көрсөтүү жаатында негизги теориялык жана клиникалык билимдерди жана көндүмдөрдү берүү, аны дипломдон кийинки жана андан ары үзгүлтүксүз медициналык билим алууга даярдоо жана саламаттыкты сактоо жаатында өнөктөштүк мамилелерди жүзөгө ашыруу.
3. Түштүк-Чыгыш Азия өлкөлөрүнүн рыноктук муктаждыктарына жана эл аралык стандарттардын талаптарына ылайык жалпы практикалык дарыгердин функцияларын аткарууга жөндөмдүү (алдын алуу, диагноз коюу жана бейтаптарды дарылоо), уюштуруучулук, башкаруучулук жана агартуучулук кѳндүмдѳрүнѳ, ошондой эле калктын ден-соолугун сактоого жана чыңдоого багытталган изилдөө жөндөмдөрүнө ээ адисти даярдоо.
Билим берүү программасынын жана окутуу методдорунун модели
ЭАЖММынын блок-модулдук технологияны колдонуп интеграцияланган моделде курулган билим берүү программасы аныкталды жана ишке ашырылууда.
Блок-модулдук (интеграцияланган) окутуу тутумун колдонуу дисциплиналардын биригишин, талдоонун жана клиникалык ыкмалардын принциптеринин негизинде субъекттердин аягына чейин интеграцияланган өз ара аракетин билдирет. Блок-модулдук системада окутуу белгилүү бир программанын алкагындагы жетишкендик болуп саналат жана студентке медицинанын изилденген бөлүмү жөнүндө максималдуу түшүнүк берет. Блок-модулдук система билимдин тутумдаштырылып өздөштүрүлүшүн камсыз кылууга жана практикада билим берүүнүн үзгүлтүксүздүгүнүн жана тутумдук мүнөзүнүн принциптерин ишке ашырууга мүмкүндүк берет.
ЭАЖММынын НББП модели биринчи жылы негизги биомедициналык дисциплиналардын жана төртүнчү-бешинчи жылдардагы клиникалык дисциплиналардын горизонталдык интеграциясын камтыйт. Окутуунун экинчи жана үчүнчү жылдарында негизги дисциплиналардын горизонталдык интеграциясы жана клиникалык модулдардагы базалык жана клиникалык дисциплиналардын вертикалдык интеграциясы аныкталды.
НББПнын негизги компоненттеринин бири болуп окутуунун практикалык багыты, окутуу менен жашоонун ортосундагы байланыш принцибин жүзөгө ашыруу, көндүмдөрдү гана эмес, компетенттүүлүктөрдү, башкача айтканда практикада, аларды колдонуу тажрыйбасы менен түздөн-түз байланышкан көндүмдөрдү калыптандыруу болуп саналат. Жеке дисциплиналардын чегинде компетенттүүлүктү калыптандыруу процесси сабактардын иш программаларында чагылдырылып, белгилүү бир билимдин жана көндүмдөрдүн жыйындысы катары эмес, келечектеги адистердин кесиптик ишмердүүлүккө байланыштуу ар кандай кырдаалдарда иш-аракет жүргүзүү жөндөмү катары каралат.
ЭАЖММынын негизги окутуу программасы советтик медициналык билим берүү тутумунун мыкты тажрыйбасын жана бул жааттагы эң актуалдуу дүйнөлүк тенденцияларды колдонуу менен түзүлгөн. ЭАЖММынын негизги окутуу программасын иштеп чыгууга медициналык билим берүү жаатындагы улуттук эксперттер тартылган, "12 жылдык базалык билимге ээ болгон чет өлкөлүк жарандарга арналган жалпы практикалык дарыгерлерди интенсивдүү окутуунун автордук билим берүү модели" түзүлүп, патенттелген. Бул модель автордук иштеп чыгуу болуп саналат жана Кыргыз Республикасынын Автордук укук объектилеринин мамлекеттик реестринде катталган (күбөлүк №548 11.10.2004). ЭАЖММынын негизги окутуу программасы Кыргыз Республикасынын мамлекеттик жөнгө салуучу органдары тарабынан дагы, эл аралык медициналык билим берүү уюмдары тарабынан (ДССУ, FAIMER) да бекитилген. 2018-жылы ЭАЖММ Билим берүү программаларын жана уюмдарын аккредитациялоо агенттигинде көз карандысыз программалык аккредитациядан өттү. 560001 "Дарылоо иши” адистиги боюнча адистерди окутуу программасын аккредитациялоонун натыйжалары боюнча, ЭАЖММынын билим берүү программасы 5 жылдык мөөнөткө аккредитациядан өттү (Кыргыз Республикасынын Билим берүү программаларын аккредитациялоо Агенттиктин жана уюмдарынын сертификаты № VU180000185).
"Дарылоо иши" адистиги боюнча чет өлкөлүк жарандарды окутуу боюнча 5 жылдык программаны киргизүү тажрыйбасы ийгиликтүү деп табылып, ЭАЖММынын Негизги билим берүү программасы, Кыргыз Республикасынын Билим берүү жана илим министрлигинин алдындагы медициналык билим берүү ОУБ Кыргыз Республикасынын медициналык ЖОЖдорунда чет өлкөлүк жарандарын медициналык жактан окутуу үчүн киргизүү сунушталды.
Программанын мазмуну
ЭАЖММынын НББП модели биринчи курста негизги биомедициналык дисциплиналардын жана 4-5 курстарда клиникалык дисциплиналардын горизонталдык интеграциясын камтыйт. Окутуунун экинчи жана үчүнчү жылдарында негизги дисциплиналардын горизонталдык интеграциясы жана клиникалык модулдардагы базалык жана клиникалык дисциплиналардын вертикалдык интеграциясы аныкталды. ЭАЖММ тарабынан автордук иштеп чыгуу болуп саналган жана Кыргыз Республикасынын автордук укук объектилеринин мамлекеттик реестринде катталган "Жалпы практикалык дарыгерлерди интенсивдүү окутуунун 12 жылдык базалык билимге ээ болгон автордук билим берүү модели" түзүлүп, патенттелген.
Программаны өздөштүрүүнүн стандарттык мөөнөтү (260 жума) 5 жылдык күндүзгү билим берүүнү түзѳт. НББП түйшүк кѳлѳмү бул окутуунун бардык түрлөрү үчүн 320 кредит саатты ECTS (кредиттик бирдиктерди которуунун европалык тутуму менен), анын ичинде аудиториялык жана студенттердин өз алдынча иштөөсүнүн бардык түрлөрүн, практиканы жана студенттин НББП өнүгүүсүнүн сапатын кѳзѳмѳлдѳѳгѳ бөлүнгөн убакытты камтыйт.
НББП алкагындагы дисциплиналарды окутуунун ырааттуулугу
Окутуунун усулдары
ЭАЖММда ар кандай технологиялар жана окутуу усулдары колдонулат. НББП камтылган негизги ыкмалар - түшүндүрмө-иллюстративдик, репродуктивдик, көйгөйлүү-багытталган, жарым-жартылай издөө, изилдөө ж.б. Кенже курстарда (клиникага чейинки этап) маалыматтык жана оперативдик моделдер колдонулат жана жалпы клиникалык дисциплиналарды изилдөөдө - ыкчам жана инсанга багытталган моделдер, ал эми атайын медициналык дисциплиналарды изилдөөдө - инсанга багытталган окутуунун моделдери колдонулат.
Сабактын жумушчу программалары окутуунун классикалык пассивдүү жана заманбап активдүү жана интерактивдүү методдорун чагылдырат. Колдонулган окутуу жана окутуу методдору боюнча НББП өнүгүшүнүн негизги тенденциясы болуп, окутуунун пассивдүү методдорунун үлүшүнүн бара-бара төмөндөшү жана окутуунун активдүү жана интерактивдүү методдорунун үлүшүнүн көбөйүшү саналат.
НББП ЭАЖММда колдонулган окутуу жана окутуу усулдары окутуунун заманбап принциптерине негизделген: ѳнүктүрүлгѳн окутуу; билим алуу үчүн оптималдуу шарттарды түзүү; аң-сезимдүү мамиле; өркүндөтүлгөн окутуу ж.б. Активдүү жана интерактивдүү инновациялык методдорду, ошондой эле студенттерге багытталган окутуу моделин колдонуунун өсүшүнө карата ачык тенденция байкалууда.
Практикалык көндүмдөрдү үйрөтүү классикалык ыкма менен бейтаптын төшөгүндө гана эмес, ошондой эле симуляция ыкмасы менен да жүргүзүлөт. Ушул максатта НББП материалдык-техникалык базасында медициналык билим берүүнүн бардык негизги багыттары боюнча көндүмдөрдү өркүндөтүүгө мүмкүнчүлүк берген Практикалык кѳндүмдѳр борбору бар. Практикалык көндүмдөр борбору - бул ар бир студенттин клиницистке айлануусунун ажырагыс бөлүгү. Бул борбордо студенттер окутуучулар менен биргеликте медициналык жардам берүүнү жана диагностика жаатында практикалык көндүмдөрдү үйрөнүшөт жана медициналык мектептин окутуу алкагында стандартташтырылган бейтаптар менен кѳндүмдѳрүн жана баалоону үйрѳнүшѳт. Ошондой эле биздин окутуучулар активдүү окууну колдоо үчүн заманбап билим берүү технологияларын колдонушат.
Окутуунун бардык этаптарында окутуунун активдүү формалары кеңири колдонулат:
* Багытталган-кѳйгѳйлүү окутуу;
* билим берүүчү ролду ойноо, имитациялык жана ишкердик оюндар;
* лабораториялык практикумдар (препараттарды изилдөө, муляждарды, приборлорду, макеттерди, лабораториялык иштерди аткаруу);
* клиникалык көйгөйлөрдү чечүү, моделдерге же бейтаптарга мануалдык иш-аракеттерди жасоо (пальпация, перкуссия, аускультация, канды токтотуу, жасалма дем алуу ж.б.);
* студенттердин илимий-изилдѳѳ иштери;
* интерактавдүү окутуу.
Бүтүрүүчүлөрдү даярдоодогу негизги принциптер:
* кесиптик билим берүүнүн бардык деңгээлдеринин өз ара байланышы - орто деңгээлден жогорку баскычка чейин;
* студенттин билим алуунун траекториясын түзүүгө катышуусу;
* компетенттүүлүк мамилеге негизделген практикага багытталган окутууну өнүктүрүү;
* академиялык мобилдүүлүктү камсыз кылуу максатында кредиттик тутумду пайдалануу жана студенттердин жетишкендиктерин модулдук-рейтингдик баалоо;
* бүтүрүүчүнүн келечектеги кесиптик ишмердүүлүгүнүн компетенттүүлүгүнө жетүү үчүн баалоо жана кѳзѳмѳлдѳѳ тутумунун шайкештиги;
* бүтүрүүчүнүн кесиптик жана коомдук активдүүлүгү;
* ар кандай багыттагы адистерди даярдоодо эл аралык кызматташтык.
Студенттердин өз алдынча иштерин уюштуруунун негизги принциптери:
* компетенттүүлүккө негизделген мамиле (студенттердин өз алдынча иши алардын кесиптик компетенттүүлүгүн мамлекеттик жогорку кесиптик билим берүү стандартына ылайык өнүктүрүүгө багытталган);
* жекече мамиле (студенттердин жекече инсандык өзгөчөлүктөрүн эске алуу менен);
* тандоо (студенттер аткаруу үчүн тапшырмаларды тандап алууга укуктуу);
* практикалык багыт (студенттердин өз алдынча иштөөсүнө арналган тапшырмалар теориялык гана эмес, практикалык да мааниге ээ);
* интерактивдүү уюштуруу (студенттердин өз алдынча иштерин уюштурууда окутуунун активдүү жана интерактивдүү методдорун колдонуу);
* маалыматтык ачыктык;
* кайра байланышка чыгуу.
НББПны өздөштүрүүнүн натыйжалары
НББПны өздөштүрүүнүн натыйжалары бүтүрүүчү алган компетенциялар менен аныкталат, б.а. анын билимин, шыгын жана жеке сапаттарын кесиптик иштин милдеттерине ылайык колдоно билүү жөндөмдүүлүгү.
НББП максаттарына ылайык, окутуунун төмөнкү натыйжалары аныкталды:
1-окутуунун натыйжасы: фундаменталдык, табигый-илимий сабактар жаатындагы базалык билимдерди кесиптик ишмердүүлүктө колдоно билүү, жалпы кесиптик компетенттүүлүккө ээ болуу.
2-окутуунун натыйжасы: диагностикалык, дарылоо, реабилитациялоо жана илимий-изилдөө иш-аракеттери чөйрөсүндө базалык билимди колдоно билүү.
3-окутуунун натыйжасы: санитардык-агартуу иштеринин формаларын жана методдорун билүү, маалыматты чогултуу жана анализдөө үчүн социалдык-гигиеналык, медициналык жана статистикалык ыкмаларды колдоно билүү; профилактикалык жана эпидемияга каршы иш-чараларды жүргүзүү мүмкүнчүлүгү.
4-окутуунун натыйжасы: заманбап маалыматтык технологияларды кесиптик ишмердүүлүктө колдоно билүүсү.
5-окутуунун натыйжасы: психологиялык-педагогикалык ишмердүүлүк чөйрөсүндө негизги билимдерди колдоно билүү.
6-окутуунун натыйжасы: баарлашуу көндүмдөрүн кесиптик иш-аракеттерде колдоно билүү.
7-окутуунун натыйжасы: уюштуруучулук жана башкаруу иш-аракеттеринин чөйрөсүндө базалык билимди колдоно билүү.
8-окутуунун натыйжасы: социалдык, гуманитардык, экономикалык дисциплиналар чөйрөсүндөгү базалык билимдерди кесиптик ишмердүүлүгүндө колдоно билүү, жалпы маданий компетенттүүлүккө ээ болуу.
9-окутуунун натыйжасы: коомдо кабыл алынган моралдык-укуктук ченемдерди эске алуу менен өз ишмердүүлүгүн жүргүзүү мүмкүнчүлүгү.
ЭАЖММ иштеп турган мезгилде 2,5 миңден ашуун бүтүрүүчү адистиги боюнча диплом алышты. ЭАЖММды аяктаган бүтүрүүчүлөр MCI жана PMDC сынактарын ѳз ѳлкѳлѳрүндѳ ийгиликтүү тапшырышат жана Индия, Пакистан, Австралия, Улуу Британия, Сауд Аравиясында өз адистиги боюнча иштешет. Ошондой эле, ЭАЖММынын бүтүрүүчүлөрү АКШ, Флорида Эл аралык университетинде, Гронинген университетинде, Нидерланд жана башка өлкөлөрдө аспирантурада окушат.
560001 "Дарылоо иши" адистиги боюнча НББП бүтүрүүчүнүн компетенциясы
Жалпы илимий компетенциялар
ЖИК-1: социалдык маанилүү көйгөйлөрдү жана процесстерди талдоого, табигый-илимий, математикалык жана гуманитардык илимдердин методдорун ар кандай кесиптик жана коомдук иш-аракеттерде колдонууга жөндөмдүү жана даяр.
ЖИК-2: дүйнө таанымды, социалдык жана жеке маанилүү философиялык проблемаларды, негизги философиялык категорияларды жана өзүн-өзү өркүндөтүүнү талдай алат.
ЖИК-3: тарыхый мурастарга жана каада-салттарга урмат-сый менен мамиле кылууга жана жарандык позицияны калыптандырууга, дүйнөлүк тарыхый процесстин негизги түшүнүктөрүн жана мыйзамдарын өздөштүрүүгө даяр жана талдоо жүргүзүүгө жөндөмдүү.
ЖИК-4: экономикалык көйгөйлөрдү жана социалдык процесстерди талдай алат, саламаттыкты сактоо тутумунда экономикалык ыкмаларды колдоно алат.
ЖИК-5: жамаатта иштөөгө жөндөмдүү жана даяр, социалдык, этникалык, конфессиялык жана маданий айырмачылыктарды сабырдуулук менен кабыл алат.
Социалдык жана жеке компетенттер
СЖК-1: кесиптештер, медайымдар жана кенже кызматкерлер, чоңдор жана балдар менен баарлашууда медициналык практиканын этикалык жана деонтологиялык аспектилерин ишке ашыра алат.
СЖК-2: коомдо кабыл алынган моралдык-укуктук ченемдерди эске алуу менен өз ишин жүргүзө алат; купуя маалымат менен иштөө боюнча мыйзамдарды жана укуктук-ченемдик актыларды сактоого; кабыл алынган чечимдер үчүн социалдык жана этикалык жоопкерчиликти тартат.
СЖК-3: логикалык жана жүйөлүү талдоо жүргүзүүгө, эл алдында сүйлөөгө, талкууга жана полемикага, тарбия жана билим берүү иш-чараларын жүзөгө ашырууга жөндөмдүү жана кызматташууга даяр.
СЖК-4: максаттуу, жигердүү жана квалификациялуу кесиптик ишмердүүлүккө умтулууну билдирип турган үзгүлтүксүз кесиптик жана жеке өзүн-өзү тарбиялоону жүзөгө ашыра алат.
Инструменталдык компетенттер
ИК-1: кесиптик маселелерди чечүү үчүн тутумдук жана прикладдык максаттар үчүн компьютердик жабдыктар жана программалар менен иштөөгө жөндөмдүү жана даяр.
ИК-3: сапаттуу маалыматты, библиографиялык ресурстарды, маалыматтык-коммуникациялык технологияларды колдонуп жана маалыматтык коопсуздуктун негизги талаптарын эске алуу менен кесиптик иштин стандарттуу тапшырмаларын аткара алат.
Жалпы кесиптик компетенттер
ЖКК-1: алган фундаменталдык билимин кесиптик ишмердүүлүгүндө колдоно алат, медициналык каталарга жол бербөө максатында иш-аракеттерин талдай алат; жоопкерчиликти, анын ичинде дисциплинардык, административдик, жарандык-укуктук жана жазык жоопкерчилигин алууга даяр.
ЖКК-2: бейтаптардын даттанууларын, анамнезинен алынган маалыматтарды чогултууга жана анализдөөгө, кароонун жыйынтыктарын интерпретациялоого, лабораториялык жана инструменталдык изилдөөлөрдүн натыйжаларын чечмелөөгө, ошондой эле амбулатордук жана стационардык бейтаптын медициналык картасын толтурууга жөндөмдүү.
ЖКК-3: калк арасында жаш жана жыныстык топторду эске алуу менен алдын алууну жана реабилитациялоонун, дарылоонун, диагностиканын, жана патогенетикалык жактан такталган методдорун (принциптерин) негиздѳѳ, клиникалык синдромдорго патофизиологиялык анализ жүргүзүүгө жөндөмдүү.
ЖКК-4: адистештирилген жабдууларды жана медициналык буюмдарды колдонууга жөндөмдүү, кесиптик иш-аракеттерди жүзөгө ашырууда жаңы заманбап технологияларды өздөштүрүп колдоно алат.
ЖКК-5: медициналык сырды сактоого, медициналык этика эрежелерин, купуя маалымат менен иштөө боюнча мыйзамдарды жана ченемдик-укуктук актыларды сактай алат.
ЖКК-6: асептикалык жана антисептикалык ыкмаларды колдоно алат, колдонот
медициналык приборлорду колдоно алат, бейтаптарга жардам көрсөтүү техникасын өздөштүрѳ алат;
ЖКК-7: чоңдордун жана балдардын эмгекке жарамдуулугун жана майыптуулуктун алдын алуу экспертизасын жүргүзө алат.
Кесиптик компетенттер
Профилактикалык иш-чаралар:
КК-1: жугуштуу жана жугуштуу эмес оорулардын алдын алуу боюнча профилактикалык иш-чараларды жүргүзүүгө жөндөмдүү.
КК-2: калк арасында кеңири тараган оорулардын алдын алууга, сергек жашоо образын жайылтууга, калктын ден-соолугун сактоого жана чыңдоого багытталган билим берүү, агартуу жана үгүт иштерин жүргүзө алат.
КК-3: туберкулин диагностикасы, флюорография, микробиологиялык диагностика методдору менен текшерүү үчүн бейтаптарды тандап, кургак учукту аныктоо үчүн алынган натыйжаларды баалай алат.
КК-4: эпидемияга каршы иш-чараларды жүргүзүүгө, өзгөчө кооптуу инфекциялардын очокторунда, радиациялык кырдаал курчуп, жаратылыш кырсыктары болгондо жана башка өзгөчө кырдаалдарда калкты коргоого жөндөмдүү жана даяр.
Диагностикалык ишмердүүлүк:
КК-5: бойго жеткен адамдардын жана балдардын организминин функционалдык абалын баалоо менен ооруларды жана патологиялык процесстерди диагностикалоо менен клиникалык жана лабораториялык экспертизанын негизги ыкмалары менен анатомиялык-физиологиялык ѳзгѳчѳлүктѳр жѳнүндѳгү билимди колдоно алат, айрым органдардын жана системалардын иштешинин закон ченемдүүлүктөрүн талдай алат.
КК-6: органдардын, системалардын жана жалпы организмдин деңгээлиндеги патологиянын жүрүшүн эске алуу менен биохимиялык жана клиникалык изилдөөлөрдүн натыйжалары боюнча диагноз коюуга жөндөмдүү.
КК-7: учурдагы Эл аралык оорулардын классификаторун эске алуу менен диагноз коюунун (негизги, коштолгон, татаалдашкан) алгоритмин колдонуп, шашылыш жана өмүргө коркунуч келтирүүчү шарттарды аныктоо боюнча негизги диагностикалык иш-чараларды жүргүзө алат.
Дарылоо ишмердүүлүгү:
КК-8: соттук-медициналык экспертизаны өткөрүүдѳ катышууга жөндөмдүү.
КК-9: далилдүү медицинанын принциптерин жетекчиликке алып, чоңдордогу жана балдардагы эң көп кездешкен оорулар жана патологиялык абал боюнча негизги дарылоо иш-чараларын көрө алат.
КК-10: бейтаптын өмүрүнө коркунуч келтирбеген жана шашылыш медициналык жардамды талап кылбаган, өнөкөт оорулардын курчуп жана күчөп кетишинде медициналык жардам көрсөтүүгө жөндөмдүү.
КК-11: физиологиялык кош бойлуулукту жүргүзүүгө, төрөттү кабыл алууга жөндөмдүү.
КК-12: өзгөчө кырдаалда жана өмүргө коркунуч келтирген шартта биринчи жардамды көрсөтө алат, бейтаптарды ооруканага шашылыш жана пландуу түрдө жөнөтө алат.
КК-13: өзгөчө кырдаалдарда медициналык жардам көрсөтүүгө, медициналык эвакуацияга катыша алат.
Реабилитациялык ишмердүүлүк:
КК-14: чоңдор жана балдар арасында эң көп тараган патологиялык абалында жана жаракат алганда, калыбына келтирүү (реабилитациялык) иш-чараларын (медициналык, социалдык жана кесиптик) колдонууга жөндөмдүү жана даяр.
КК-15: режимди тандоо боюнча сунуштарды бере алат, машыгуу терапиясы, физиотерапия, дары-дармексиз терапия каражаттарын дайындоо боюнча көрсөтмөлөрдү жана каршы көрсөтмөлөрдү аныктай алат, чоңдорду жана балдарды дарылоодо курорттук факторлорду колдонот.
Билим берүү ишмердүүлүгү:
КК-16: орто жана кенже медициналык персоналды жана бейтаптарды медициналык топтогу жүрүм-турум эрежелерин жана медициналык-профилактикалык уюмдарда санитардык-гигиеналык режимдин талаптарын сактоого үйрөтүүгө жөндөмдүү.
КК-17: калктын улуу катмарын, балдарды гигиена эрежелерин сактоого үйрөтүү жана сергек жашоо көндүмдөрүн калыптандырууга жѳндѳмдүү.
КК-18: бейтаптарды жана алардын туугандарын окутууга, оорунун негизги аспектилерин жана ден-соолуктун негизги көрсөткүчтөрүн бейтаптардын өзүн-өзү кѳзѳмѳлдѳѳсүн талап кылган нозологияларда (диабет, бронхиалдык астма, гипертония ж.б.) көзөмөлдөй алат.
Уюштуруу жана башкаруу ишмердүүлүгү:
КК-19: калктын ден-соолугунун көрсөткүчтөрү боюнча актуалдуу маалыматтарды дарылоо-алдын алуу мекемелеринин деңгээлинде колдоно алат.
КК-20: өлкөнүн саламаттык сактоо тутумунда кабыл алынган ченемдик документтерди колдонууга жөндөмдүү.
КК-21: саламаттыкты сактоо уюмдарынын түзүмү, жогорку сапаттуу медициналык жардамды уюштуруу үчүн бейтаптарды жөнөтүү жана которуу тутуму жөнүндө билимдерин колдоно алат.
КК-22: дарылоо-профилактикалык мекемелеринин орто жана кенже медициналык персоналынын ишин сарамжалдуу уюштурууну камсыз кыла алат.
КК-23: медициналык статистиканын заманбап ыкмаларын колдонуу менен медициналык жардамдын сапатын баалоого жөндөмдүү.
КК-24: өзгөчө кырдаалдарда, анын ичинде медициналык эвакуацияда медициналык жардамды уюштурууга катышууга жөндөмдүү.
Илимий-изилдѳѳ ишмердүүлүгү:
КК-25: илимий жана медициналык маалыматтарды, изилдөө темалары боюнча ата мекендик жана чет өлкөлүк тажрыйбаларды изилдей алат, далилдүү медицинанын негизинде медициналык маалыматтарды талдай алат жана ачык көрсөтөт.
КК-26: илимий изилдөө иштерин мерчемдѳѳгѳ жана жүргүзүүгө жөндөмдүү.
КК-27: жарандардын ден-соолугун коргоого багытталган жаңы ыкмаларды ишке ашырууга катыша алат.